‘De weg naar de vrijheid’ geschreven door Joseph Stiglitz is een boek waar ik me als vertegenwoordiger van GROEN goed kan in vinden. 

De man is geen wereldvreemde of een onrealistische dromer. Iets waar wij wel eens voor worden gehouden. 

Joseph Stiglitz was hoofdeconoom van de Wereldbank en heeft de nobelprijs voor Economie gewonnen. 

In dit boek bespreekt hij het spanningsveld tussen onze individuele vrijheden en collectieve verantwoordelijkheid. 

Bij een crisis die ons allemaal kan treffen zoals de klimaatverstoring dringt de vraag zich op of onze individuele vrijheden onze collectieve vrijheid niet aantast. 

Een voorbeeld: als we iedereen en alles fossiele brandstof verder laten gebruiken en verder ontbossen, vernietigen we ecosystemen die ons in staat stellen te overleven.

We kunnen stellen dat gebrek aan regularisatie van uitstoot en boskap de vrijheden van de toekomst ondermijnt. 

Onze democratieën moeten het evenwicht vinden om zowel individuele rechten als collectief belang te beschermen. 

Dit is een opdracht waarbij we moeten compromissen sluiten, belangen afwegen en regels opstellen die democratisch tot stand komen… 

Zo ontwikkelen we bruikbare instrumenten als koolstoftaksen en milieunormen. 

Regulering kan de persoonlijke vrijheid zelfs vergroten. 

Hiervan zijn duizenden voorbeelden te vinden in ons dagelijks leven. Eén ervan zijn de verkeerslichten: wie voor rood staat, wordt tijdelijk de individuele vrijheid ontnomen om verder te rijden. Wie voor groen staat krijgt het recht om door te rijden. Zonder deze regulering wordt het verkeer chaotisch en komt tot stilstand. 

J. Stiglitz stelt dat democratische regelgeving een gezonde samenleving voortbrengt en hij pleit ook voor het institutioneel verankeren van de ecologische oplossingen. 

Een geregulariseerd kapitalisme moet samengaan met sterke publieke instellingen. 

Verder spelen non-profit organisaties en coöperaties in de vorm van burgercollectieven een belangrijke rol. 

Zo krijgen we een diversiteit aan instellingen die aan uiteenlopende behoeftes kunnen voldoen, niet enkel instellingen waar geldelijke winst uit valt te halen. 

Hier wordt het voorbeeld gebruikt van de zorg voor dementerenden: als we dat overlaten aan winstgevende bedrijven krijgen we geen zorg maar uitbuiting. 

Het BBP (Bruto Binnenlands Product) is een beperkte indicator die geen rekening houdt met levenskwaliteit en duurzaamheid.

“… een land kan een hoog BBP hebben en toch een lage levensverwachting en hoge graad van ontevredenheid.” 

We hebben meeromvattende indicatoren nodig zoals het IMO (Index van Menselijke Ontwikkeling), die het onderwijs, gezondheid en inkomen omvat. Dit weerspiegelt het werkelijke welzijn van de gehele bevolking. 

Plus er moeten dringend milieugerichte indicatoren komen die de ecologische schade meten. 

Stiglitz pleit in dit kader ook voor betere verdeling van groene technologieën. 

Klimaatverstoring is geen regionaal probleem. 

We zullen een ongekende internationale samenwerking moeten op poten zetten. 

Protectionisme van groene technologie is contraproductief. Als we onze kennis hierover delen, kunnen we versnellen. 

We hebben nood aan mechanismen voor technologietransfer en aan publiek/private partnerschappen. Dit alles gesubsidieerd door Internationale Fondsen. 

Het boek stelt de huidige definitie van vrijheid in vraag. 

Een progressieve definitie moet erkennen dat er toegang moet zijn tot fundamentele kansen voor iedereen. Kansen zoals kwalitatief onderwijs, een gezondheidszorg toegankelijk voor iedereen en een gezonde leefomgeving. 

De neo-liberale definitie van vrijheid zoals Milton Friedman die ziet, stelt een individuele vrijheid zonder beperkingen voorop. 

Deze definitie gaat voorbij aan het feit dat vrijheden elkaar overlappen. 

Verder komt er een stevig citaat waar we ons als Groenen volledig kunnen in vinden: 

“ een economie die haar omgeving vernietigt is geen welvarende economie”